Page 32 - Giáo trình Giáo dục quốc phòng và an ninh - trình độ trung cấp
P. 32
BÀI 4: XÂY DỰNG VÀ BẢO VỆ CHỦ QUYỀN LÃNH THỔ,
BIÊN GIỚI QUỐC GIA
1. Xây dựng và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, biên giới quốc gia
1.1. Chủ quyền lãnh thổ quốc gia
- Quốc gia là thực thể pháp lý bao gồm ba yếu tố cấu thành: Lãnh thổ, dân
cƣ và qu ền lực công cộng. Quốc gia là chủ thể căn bản nhất của luật quốc tế.
Chủ quyền quốc gia là đặc trƣng cơ bản, quan trọng nhất của quốc gia. Theo luật
pháp quốc tế hiện đại, tất cả các quốc gia đều bình đẳng về chủ quyền.
- Lãnh thổ quốc gia là phạm vi không gian đƣợc giới hạn bởi biên giới
quốc gia, thuộc chủ quyền hoàn toàn và đầ đủ của một quốc gia. Lãnh thổ quốc
gia Việt Nam bao gồm: Vùng đất quốc gia, vùng biển quốc gia (nội thuỷ và lãnh
hải), vùng trời quốc gia, ngoài ra còn gồm lãnh thổ quốc gia đặc biệt.
Vùng đất quốc gia (kể cả các đảo và quần đảo) là phần mặt đất và lòng đất
của đất liền (lục địa), của đảo, quần đảo thuộc chủ quyền một quốc gia; bộ phận
quan trọng nhất cấu thành nên lãnh thổ quốc gia, làm cơ sở để xác định vùng
trời quốc gia, nội thuỷ, lãnh hải. Vùng đất quốc gia có thể gồm những lục địa ở
những điểm khác nhau (tách rời nhau), nhƣng các vùng đất đó đều thuộc lãnh
thổ thống nhất của quốc gia; hoặc cũng có thể chỉ bao gồm các đảo, quần đảo ở
ngoài biển hợp thành quốc gia quần đảo. Việt Nam là một quốc gia nằm trên bán
đảo Đông Dƣơng, ven biển Thái Bình Dƣơng, có vùng đất quốc gia vừa là đất
liền, vừa là đảo, vừa là quần đảo, bao gồm từ đỉnh Lũng Cú, Hà Giang đến mũi
Cà Mau; các đảo nhƣ Phú Quốc, Cái Lân... và quần đảo Hoàng Sa, Trƣờng Sa.
Việt Nam có ba mặt trông ra biển: Đông, Nam và Tâ Nam, với bờ biển dài
3.260 km, từ Móng Cái đến Hà Tiên. Phần Biển Đông thuộc chủ quyền Việt
Nam mở rộng về phía Đông và Đông Nam, có thềm lục địa, các đảo và quần đảo
lớn nhỏ bao bọc. Riêng Vịnh Bắc Bộ đã tập trung một quần thể gần 3.000 hòn
đảo trong khu vực Vịnh Hạ Long, Bái Tử Long; các đảo Cát Hải, Cát Bà, Bạch
Long Vĩ…; xa hơn là quần đảo Hoàng Sa và Trƣờng Sa; phía Tây Nam và Nam
có các nhóm đảo Côn Sơn, Phú Quốc và Thổ Chu.
Nội thuỷ là vùng biển nằm ở phía trong của đƣờng cơ sở để tính chiều rộng
lãnh hải. Đƣờng cơ sở là đƣờng gãy khúc nối liền các điểm đƣợc lựa chọn tại
ngấn nƣớc thuỷ triều thấp nhất dọc theo bờ biển và các đảo gần bờ do Chính phủ
nƣớc Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam xác định và công bố. Vùng nƣớc
thuộc nội thủy có chế độ pháp lý nhƣ lãnh thổ trên đất liền. Nội thuỷ của Việt
Nam bao gồm: Các vùng nƣớc phía trong đƣờng cơ sở; vùng nƣớc cảng đƣợc
giới hạn bởi đƣờng nối các điểm nhô ra ngoài khơi xa nhất của các công trình
thiết bị thƣờng xuyên là bộ phận hữu cơ của hệ thống cảng.
Lãnh hải là vùng biển có chiều rộng 12 hải lý tính từ đƣờng cơ sở, có chế
độ pháp lý nhƣ lãnh thổ đất liền. Ranh giới ngoài của lãnh hải là biên giới quốc
30
