Page 26 - Giao trinh dien tu Truong CD GTVT Trung uong I

CHƯƠNG II: VẬT LIỆU ĐÁ THIÊN NHIÊN

2.1. Khái niệm và phân loại
2.1.1. Khái niệm
Đá thiên nhiên có hầu hết ở khắp mọi nơi trong vỏ trái đất, đó là những
khối khoáng chất chứa một hay nhiều khoáng vật khác nhau. Còn vật liệu đá
thiên nhiên thì được chế tạo từ đá thiên nhiên bằng cách gia công cơ học, do đó
tính chất cơ bản của vật liệu đá thiên nhiên giống tính chất của đá gốc.

Vật li ệu đá thiên nhiên từ xa xưa đã được sử dụ ng phổ biến trong xây
dựng, vì nó có cường độ chịu nén cao, khả năng trang trí t ốt, b ền vững trong
môi trường, hơn nữa nó là vật liệu địa phương, hầu như ở đâu cũng có do đó giá
thành tương đối thấp.

Bên cạnh những ưu điểm c ơ bản trên, vật liệu đá thiên nhiên cũ ng có một
số nh ược điểm như: kh ối lượng thể tích lớn, việc vận chuyển và thi công khó
khăn, ít nguyên khối và độ cứng cao nên quá trình gia công phức tạp.

2.1.2. Phân loại
Tính chất cơ lý chủ y ếu cũng như phạm vi ứng dụng củ a vật liệu đ á thiên
nhiên được quyết định bởi điều kiện hình thành và thành phần khoáng vật của đá
thiên nhiên.
Căn cứ vào điều kiện hình thành và tình trạng địa chất có thể chia đá tự
nhiên làm ba nhóm: Đá mác ma, đá trầm tích và đá biến chất.
Đá mác ma
Đá mác ma là do các khối silicat nóng chảy từ lòng trái đất xâm nhập lên phần
trên của v ỏ ho ặc phun ra ngoài mặt đất nguội đi tạo thành. Do vị trí và điều kiện
nguội của các khối mác ma khác nhau nên cấu tạo và tính chất của chúng cũng
khác nhau . Đá mác ma được phân ra hai loại xâm nhập và phún xuất.

Đá xâm nhập thì ở sâu hơn trong vỏ trái đất, chịu áp lực lớn hơn của các
lớp trên và nguội dần đi mà thành. Do được tạo thành trong điều kiện như vậy
nên đá mác ma có đặc tính chung là: cấu trúc tinh thể lớn, đặc chắc, cường độ

cao, ít hút nước.

Đá phún xuất được tạo ra do mác ma phun lên trên mặt đất, do nguội nhanh
trong điều kiện nhiệt độ và áp suất thấp, các khoáng không kịp k ết tinh hoặc chỉ
kết tinh được một bộ phận với kích thước tinh thể bé, chưa hoàn chỉnh, còn đa
số tồn tại ở dạng vô định hình. Trong quá trình nguội lạnh các chất khí và hơi

nước không kịp thoát ra, để lại nhiều lỗ rỗng làm cho đá nhẹ.
Đá trầm tích
Đá trầm tích được t ạo thành trong đ iều kiện nhiệt động học của v ỏ trái đất
thay đổi. Các loại đất đá khác nhau do sự tác động của các y ếu tố nhiệt độ, nước
và các tác dụ ng hóa học mà bị phong hóa vỡ vụn. Sau đó chúng đượ c gió và
nước cuốn đi rồi l ắng đọng lại thành từng lớp. Dưới áp lực và trải qua các thời
kỳ địa chất chúng được gắn kết lại bằng các chất keo kết thiên nhiên tạo thành

đá trầm tích.

23