Page 29 - Giao trinh dien tu Truong CD GTVT Trung uong I

Trong biểu thức công suất tác dụng P = UIcos, cos được coi là hệ số

công suất.
Hệ số công suất phụ thuộc vào thông số của mạch điện. Trong nhánh R, L, C nối tiếp:
R P
cos = hoặc cos =
2
R  (X L - X C ) 2 P  Q 2
2
Hệ số công suất là chỉ tiêu kỹ thuật quan trọng, có ý nghĩa rất lớn về mặt kinh tế
như sau:
- Nâng cao hệ số công suất sẽ tận dụng tốt công suất nguồn (máy phát
điện, máy biến áp, ...) cung cấp cho tải. Ví dụ: một máy phát điện có công suất

định mức Sđ = 10000 kVA, nếu hệ số công suất của tải cos = 0,5 công suất
m
tác dụng của máy phát cho tải P = S cos = 10000 . 0,5 = 5000 kW. Nếu cos
đm
= 0,9 thì P = 10000 . 0,9 = 9000 kW. Rõ ràng là khi cos cao máy phát ra nhiều
công suất hơn.
- Khi cần truyền tải một công suất P nhất định trên đường dây, thì dòng điện
P
chạy trên đường dây là: I =
Ucos 
Nếu cos cao thì dòng điện I sẽ giảm , dẫn đến giảm tổn hao điện năng,
giảm điện áp rơi trên đường dây và có thể chọn dây dẫn tiết diện nhỏ hơn.
Các tải trong nghiệp và sinh hoạt thường có tính điện cảm (cuộn dây

động cơ điện, máy biến áp, chấn lưu, ...) nên cos thấp. Để nâng cao cos ta
thường dùng tụ điện nối song song với tải (hình 1.33a).
Khi chưa bù (chưa có nhánh tụ điện) dòng điện sẽ chạy trên đường dây
bằng I, hệ số công suất của mạch (của tải) là cos .
1
Khi có bù (có nhánh tụ điện) dòng điện chạy trên dây là: I  1 I  I
C
Và hệ số công suất của mạch là cos.
Từ đồ thị (hình 1.33b) ta thấy: I  I ;    và cos  cos
1
1
l

Hình 1.33: S ồ v ồ th á h ấu tụ song song với tải

Như vậy hệ số cos đã được nâng cao.
Điện dung C cần thiết để nâng hệ số công suất từ cos lên cos được tính như sau:
1
Vì công suất tác dụng của tải không đổi nên công suất phản kháng của mạch là:

27